همانطور که در مطلب قبلی در مورد وظایف سردفتر در عقد ازدواج اشاره شد، سردفتر دفترخانه ازدواج و طلاق وظایف و تکالیفی برای انجام این دو عقد دارد. در این مطلب به وظایف سردفتر در عقد طلاق اشاره میکنیم که در هنگام طلاق موظف به انجام چه کارهایی است.
یکی از وظایف دفاتر رسمی ازدواج و طلاق، سردفتران طلاق، باید در ثبت طلاق گواهی عدم امکان سازش (مخصوص طلاق توافقی و یا طلاق به تقاضای مرد ) و عنداللزوم حکم دادگاه (در طلاق به تقاضای زن ) را مطالبه و اخذ نمایند. ( ماده ۲۴ )
سردفتران طلاق، باید در ثبت طلاق گواهی معتبر پزشکی مبنی بر بارداری یا عدم بارداری زوجه را مطالبه و بایگانی نمایند. ( ماده ۳۱ ) ماده ۳۱ قانون جدید حمایت از خانواده بیان میدارد : ” ارائه گواهی پزشک ذی صلاح در مورد وجود جنین یا عدم آن برای ثبت طلاق الزامی است، مگر آنکه زوجین بر وجود جنین اتفاق نظر داشته باشند ” بنا بر ظاهر ماده مذکور، در صورت اظهار زن و مرد و اتفاق نظر آنان مبنی بر وجود جنین، نیازی به اخذ گواهی تائیدیه بارداری نیست ولی در صورت اظهار زن و مرد بر عدم بارداری و یا اختلاف نظر آنان، اخذ گواهی پزشکی ضرورت دارد.
یکی دیگر از وظایف دفاتر رسمی ازدواج و طلاق، سردفتران در ثبت طلاق های مستند به احکام و آراء صادره در خارج کشور، باید تنفیذ احکام مزبور را از محاکم ذی صلاح داخل کشور درخواست نموده و سپس ثبت واقعه نمایند.
برای اطلاعات بیشتر در مورد شرایط و مدارک طلاق به بخش مربوط به “شرایط و مدارک ثبت ازدواج و طلاق” مراجعه کنید.
همانطور که در ابتدا اشاره شد تخلف از موارد ششگانه فوق در ماده ۵۶ قانون جدید بدون در نظر گرفتن شرایط ارتکاب و سابقه تکرار آن، دارای مجازات محرومیت از اشتغال به سردفتری (به نظر اشد مجازات !) میباشد، و این صرف نظر از برخی مجازات های پراکنده (کیفری، انتظامی ) موجود در قوانین برای سردفتران میباشد. مثلا” مطابق تبصره ماده ۵۰ قانون جدید حمایت خانواده، اگر سردفتر به عنوان عاقد ازدواج، بر خلاف ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی، در عقد نکاح افراد قبل از رسیدن به سن قانونی، تاثیر مستقیم داشته باشد، به مجازات حبس تعزیری درجه شش (حبس بیش از شش ماه تا دو سال ) محکوم میگردد (ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی اصلاحی ۱۳۷۹: عقد نکاح دختر قبل از رسین به ۱۳سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به ۱۵سال تمام شمسی منوط است به اذن ولی به شرط رعایت مصلحت با تشخیص دادگاه صالح )
همچنین طبق ماده ۶۴۳ مجازات اسلامی (کتاب پنجم، تعزیرات و مجازات های بازدارنده مصوب ۷۵ )، که با تصویب قوانین جدید مجازات اسلامی و حمایت خانواده، نیز نسخ نگردیده،” اگر سردفتر عالما” ( عنصر معنوی تحقق جرم ) زن شوهردار و یا زنی را که در عده دیگری است (معتده) برای مردی عقد نماید به مجازات حبس یا جریمه نقدی و شلاق و انفصال دائم از سردفتری محکوم میگردد.”
وظایف دفاتر رسمی ازدواج و طلاق مانند دفاتر اسناد رسمی با موج زیادی از قوانین و بخشنامه ها در ایجاد تکالیف متعدد حاکمیتی روبرو هستند که این خود به افزایش حساسیت های مشاغل مذکور در ایجاد نظم اجتماعی منجر گردیده است. (برخی از این تکالیف روز افزون براستی مصداق تکلیف ما لایطاق است) لذا شایسته بود قانونگزار در کنار ایجاد ضمانت اجرای مناسب برای تخلف از قوانین، با حمایت مناسب از این نهادهای خدماتی امین مردم، زمینه را برای پیشگیری از بروز برخی تخلفات، کاهش دهد.